FAQ – Bộ 30 Câu Hỏi Phổ Biến Về HIV & Xét Nghiệm

01. Quan hệ không xâm nhập có lây HIV không?

Không. HIV chỉ lây khi có tiếp xúc trực tiếp giữa máu hoặc dịch sinh dục với vết thương hở sâu.

---

02. Hôn, ôm, ăn uống chung có lây HIV không?

Không. HIV không truyền qua nước bọt, mồ hôi hay ăn uống chung.

---

03. Dùng chung dao cạo, bàn chải có nguy cơ không?

Có nguy cơ nếu có máu tươi dính trên vật dụng và tiếp xúc với vết thương hở.

---

04. Test HIV âm tính sau 30 ngày có yên tâm được chưa?

Kết quả âm tính sau 30 ngày giúp giảm lo lắng nhưng cần test lại đúng mốc 45 ngày (combo) hoặc 90 ngày (kháng thể).

---

05. Chạm vào máu khô có thể nhiễm HIV không?

Gần như không. Máu khô khiến HIV mất khả năng sống. Nguy cơ chỉ có khi máu còn ướt và chạm vào vết thương hở.

---

06. Vì sao test nhiều lần lại cho kết quả khác nhau?

Do test quá sớm, thao tác sai, chất lượng kit khác nhau hoặc khác biệt giữa dịch miệng và máu.

---

07. Người đang dùng PrEP có bị sai lệch kết quả test HIV không?

Có. PrEP có thể làm chậm hình thành kháng thể nên cần test bằng combo hoặc PCR khi nghi ngờ phơi nhiễm.

---

08. Vì sao test nhanh tại nhà và test ở phòng lab có thể khác nhau?

Phòng lab dùng máy móc đạt chuẩn, độ nhạy cao hơn; trong khi test tại nhà phụ thuộc kit và thao tác.

---

09. Dấu hiệu nhiễm HIV giai đoạn sớm là gì?

Sốt nhẹ, đau họng, phát ban, mệt mỏi, sưng hạch. Tuy nhiên nhiều người không có triệu chứng → chỉ xét nghiệm mới chính xác.

---

10. ARV hoạt động như thế nào? Người nhiễm HIV có sống thọ như bình thường không?

ARV ức chế virus, đưa tải lượng về mức không phát hiện. Người tuân thủ điều trị có tuổi thọ tương đương người bình thường.

---

11. HIV lây qua đường miệng (oral sex) không?

Có nhưng rất thấp. Nguy cơ tăng nếu có vết thương, viêm lợi, hoặc dịch sinh dục đi vào miệng.

---

12. Quan hệ dùng bao cao su có an toàn 100% không?

Rất an toàn nếu dùng đúng cách. Vỡ, rách hoặc tuột bao vẫn có nguy cơ lây nhiễm.

---

13. Quan hệ khi đối phương đang điều trị ARV và U=U có lây không?

Không. Khi tải lượng virus không phát hiện ≥ 6 tháng, HIV không truyền qua đường tình dục.

---

14. Có thể nhiễm HIV khi bị côn trùng cắn không?

Không. Muỗi và côn trùng không truyền HIV.

---

15. HIV có lây từ nhà vệ sinh, hồ bơi, khăn tắm không?

Không. Các bề mặt và môi trường này không duy trì virus.

---

16. HIV sống được bao lâu ngoài môi trường?

Rất ngắn. Khi máu khô, virus hầu như mất khả năng lây. Trong chất lỏng kín, có thể tồn tại vài giờ nhưng vẫn cần điều kiện đặc biệt để lây.

---

17. Nước bọt có truyền HIV không?

Không. Nồng độ virus trong nước bọt cực thấp và có enzyme ức chế HIV.

---

18. Test nhanh HIV bằng dịch miệng có chính xác không?

Chính xác nhưng độ nhạy thấp hơn máu. Không dùng dịch miệng để xác nhận cuối cùng.

---

19. Combo Ag/Ab khác gì so với test nhanh?

Combo phát hiện cả kháng nguyên p24 và kháng thể → rút ngắn thời gian cửa sổ.

---

20. Test PCR HIV là gì? Khi nào cần làm?

PCR tìm trực tiếp vật liệu di truyền HIV. Dùng cho phơi nhiễm rất sớm, trẻ sơ sinh, hoặc ca nghi ngờ phức tạp.

---

21. Sau phơi nhiễm bao lâu thì test HIV cho kết quả chính xác nhất?

Độ chính xác của xét nghiệm HIV phụ thuộc vào loại xét nghiệm và thời điểm thực hiện:

• PCR (HIV RNA): chính xác từ 7–10 ngày sau phơi nhiễm.

• Combo Ag/Ab (thế hệ 4): cho kết quả tin cậy từ 14–45 ngày.

• Xét nghiệm máu kháng thể: có thể thực hiện từ 14 ngày, nhưng để độ chính xác cao hơn nên test lại tại mốc 30–90 ngày.

• Xét nghiệm bằng dịch miệng: chỉ nên thực hiện từ sau 30 ngày, vì độ nhạy thấp hơn so với máu.

Độ chính xác theo thời gian:

• Các xét nghiệm thực hiện trong 1–3 tháng đầu đạt khoảng 80–90% tuỳ loại test.

• Sau 3 tháng, kết quả xét nghiệm đạt 95–100% độ chính xác và được xem là mốc chắc chắn nhất để khẳng định.

---

22. Phơi nhiễm qua tay bị xước có nguy hiểm không?

Chỉ nguy cơ nếu tay xước sâu và tiếp xúc với máu/dịch sinh dục tươi có HIV.

---

23. Bao nhiêu phần trăm phơi nhiễm là lây?

• Quan hệ âm đạo: ~0.08%

• Quan hệ hậu môn: ~1.38%

• Dùng chung kim tiêm: 0.63%
  Các con số mang tính tham khảo, thực tế phụ thuộc tải lượng virus.

---

24. Virus HIV có lây qua đường mắt không?

Chỉ khi máu hoặc dịch chứa HIV bắn trực tiếp vào mắt và niêm mạc bị tổn thương.

---

25. Test HIV khi đang sốt hoặc mệt mỏi có ảnh hưởng không?

Không ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm HIV.

---

26. Người đang mắc bệnh nền (viêm gan B, C, giang mai) có ảnh hưởng kết quả HIV không?

Không. Các bệnh khác không làm sai lệch xét nghiệm HIV.

---

27. HIV có lây khi dùng chung kim xăm, kim tiêm thẩm mỹ không?

Có nếu dụng cụ không tiệt trùng đúng cách.

---

28. Bệnh giang mai, lậu, Herpes có làm tăng nguy cơ nhiễm HIV không?

Có. Các bệnh lây qua đường tình dục gây viêm loét, tăng nguy cơ lây HIV gấp nhiều lần.

---

29. Người nhiễm HIV có thể sinh con khỏe mạnh không?

Có. Điều trị ARV đúng phác đồ và theo dõi thai sản giúp giảm nguy cơ xuống dưới 1%.

---

30. Người đã nhiễm HIV có thể hiến máu không?

Không. Người nhiễm HIV không được phép hiến máu để bảo đảm an toàn truyền máu.